Wat kunnen gemeenten doen om het vertrouwen vanuit inwoners te versterken? Deze vraag staat centraal in het onderzoek ‘Naar vertrouwen in een betrouwbare overheid’. Op basis van literatuuronderzoek, gesprekken met experts en verschillende bijeenkomsten heeft Movisie het afgelopen jaar de vertrouwensrelatie tussen inwoners en gemeenten onderzocht. Aan de hand hiervan heeft Movisie drie verschillende ‘routes’ met handelingsperspectieven geformuleerd. Gemeenten kunnen deze benutten om hun vertrouwensrelatie met inwoners te versterken. Eerder publiceerde Movisie de route ‘De responsieve lokale overheid’ en ‘De integere overheid’.
In deze publicatie staat ‘De nabije overheid’ centraal. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn veel diensten van de overheid steeds minder zichtbaar in de samenleving. Het concentreren van diensten in grootschalige voorzieningen zoals scholen, bibliotheken en huisartsenpraktijken zou beter en goedkoper zijn (Van de Ven, 2021). Buiten de Randstad en regio Eindhoven zijn veel van deze essentiële voorzieningen langzaam afgeschaald, waardoor de leefbaarheid in deze gebieden onder druk is komen te staan (Raad voor de leefomgeving en infrastructuur, Raad voor het Openbaar Bestuur, Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, 2023).
Bij de decentralisatie van het sociaal domein in 2015 werd nabijheid gepresenteerd als een manier om de kwaliteit en efficiëntie te verbeteren. Het beleid zou dichter bij de uitvoering komen te staan en professionals zouden beter in staat zijn om directe hulp en zorg aan burgers te bieden. Hierdoor zouden burgers meer ondersteuning krijgen van de lokale overheid en hun directe omgeving, zodat zij zelfredzaam kunnen zijn en voor zichzelf kunnen zorgen. Dit betekent dat burgers als zelfstandig en onafhankelijk worden gezien, waardoor ze minder afhankelijk zijn van professionele hulp (Bredewold et al.,2018).
In de afgelopen kabinetsperioden lag de focus steeds op het idee van de zelfredzame burger. Tegelijkertijd is de publieke dienstverlening steeds meer gedigitaliseerd (Van den Berg & Kok, 2021). Dat heeft eraan bijgedragen dat de overheid steeds verder van de burger is komen te staan en lijkt ze minder zichtbaar te zijn. Als burgers niet weten welke ambtenaar, dienst of organisatie verantwoordelijk is voor hun problemen, kan dit leiden tot wantrouwen tegenover de overheid (Peeters et al., 2020).
Deze publicatie richt zich op hoe de zichtbaarheid en nabijheid van de lokale overheid kunnen bijdragen aan haar betrouwbaarheid. Om hiermee te begrijpen hoe de overheid hiermee het vertrouwen van de inwoners kan opbouwen, behouden en versterken.
Lees meer in:
Naar-vertrouwen-in-een-betrouwbare-overheid-deel-3-de-nabije-overheid.pdf
Bron:
Movisie
Oktober 2023
