Dit rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid gaat over het belang van persoonlijke controle ofwel ‘grip op het eigen leven’. Daarmee bedoelt de Raad dat mensen door hun eigen handelen invloed kunnen hebben op door hen gewenste uitkomsten, zoals een prettige baan, voldoende inkomen of een aangename leefomgeving. De kernboodschap is dat de overheid bij het maken en uitvoeren van beleid meer moet inzetten op het vergroten van de grip van burgers.
Grote groepen burgers, bijvoorbeeld jongeren en huishoudens tot en met lage middeninkomens, ervaren onzekerheid en een gebrek aan grip op hun leven. Wanneer zij geconfronteerd worden met onzekerheid en niet het gevoel hebben dat ze grip hebben op hun situatie, kan dat hun gezondheid aantasten en hun levenstevredenheid aanmerkelijk verminderen. Ook kan dit een bron zijn van maatschappelijk onbehagen.
Dit rapport is in zekere zin een vervolg op het WRR-rapport Weten is nog geen doen uit 2017.
Met één groot verschil:
- Weten is nog geen doen ging vooral over zelfcontrole: de mate waarin mensen in staat zijn hun eigen gedrag effectief te sturen. In dat rapport uit 2017 introduceerde de Raad daarvoor het woord ‘doenvermogen’.
- Het huidige rapport gaat over wat je omgevingscontrole zou kunnen noemen: de mate waarin mensen in staat zijn hun omgeving effectief te beïnvloeden, en zo hun doelen te bereiken. De Raad hanteert hiervoor het woord ‘grip’.
Met ‘grip’ bedoelt de Raad de mate waarin mensen in staat zijn door eigen handelen gewenste uitkomsten te bereiken en ongewenste uitkomsten te voorkomen. Denk aan toegang tot opleidingen om je verder te ontwikkelen, in staat zijn om een fatsoenlijke woning te bemachtigen, je weg weten te vinden in de wereld van regelingen, zorg en andere voorzieningen, of een sociaal netwerk dat je kan helpen als het moeilijk wordt. Maar ook de formele rechten en feitelijke mogelijkheden om invloed uit te oefenen op wat er in je directe leefomgeving gebeurt.
Lees meer in: Grip: Het maatschappelijk belang van persoonlijke controle
Samenvattende beeld: Grip. Het maatschappelijk belang van persoonlijke controle
Bron: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Den Haag 2023.
